Η μικροσκοπική Ιταλία, που σε έκταση έχει μόλις το 60% του μεγέθους της Γαλλίας, και τα 3/4 του μεγέθους της Καλιφόρνια, είναι κάτι παραπάνω από επιτυχημένη στην παραγωγή κρασιού.

Για πολλά χρόνια, η Ιταλία είναι ο πρωτοπόρος στον κόσμο στην παραγωγή κρασιού-(η Ιταλία ή η Γαλλία καταλαμβάνουν πάντα είτε την πρώτη είτε τη δεύτερη θέση.)

Το κρασί είναι η ψυχή του ιταλικού λαού. Αμπέλια αναπτύσσονται παντού και δεν υπάρχει παραδοσιακό δείπνο στην Ιταλία που δεν συνοδεύεται από ένα μπουκάλι κρασί στο τραπέζι. Η Ιταλία έχει, επίσης, πολύ περισσότερες διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιών από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο – πάνω από 1.000, με τουλάχιστον 440 που χρησιμοποιούνται σήμερα για την παραγωγή κρασιών.

Το μειονέκτημα της διείσδυσης του κρασιού στην ιταλική κουλτούρα είναι ότι οι Ιταλοί συχνά παίρνουν το κρασί ως δεδομένο. Η Ιταλία για παράδειγμα, χρειάστηκε 28 χρόνια περισσότερα από ό, τι η Γαλλία για την ανάπτυξη ενός συστήματος ταξινόμησης των κρασιών και σήμερα, περισσότερα από 50 χρόνια μετά τη δημιουργία του συστήματος αυτού, η Ιταλία δεν έχει ακόμη συμπεριλάβει επαρκώς την επίσημη αναγνώριση των καλύτερων περιοχών cru , όπως έχουν κάνει οι Γάλλοι π.χ. με τη Βουργουνδία!

Ένα άλλο μειονέκτημα των ιταλικών κρασιών, για τους λάτρεις του κρασιού σε άλλες χώρες που θέλουν να μάθουν γι ‘αυτούς, είναι ότι τα περισσότερα ιταλικά κρασιά γίνονται από γηγενείς ποικιλίες σταφυλιών που δεν υπάρχουν αλλού και όταν μεταφυτεύονται, δεν αποδίδουν τόσο καλά όπως στην Ιταλία. Σταφύλια όπως τα Nebbiolo, Sangiovese, Aglianico, και Barbera, για να αναφέρουμε μόνο μερικά, μπορεί να κάνουν εξαιρετικό κρασί στην Ιταλία, αλλά τα ονόματά τους δεν πολύ γνωστά έξω από την Ιταλία, παρά το γεγονός ότι η αναγνώριση των ιταλικών κρασιών έχει αυξηθεί εκπληκτικά κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Από την άλλη πλευρά, η Ιταλία είναι τόσο ευλογημένη με μια ποικιλία εδαφών και κλιμάτων, από τους πρόποδες των Άλπεων στον βορρά μέχρι τις ακτές της Μεσογείου, που η γκάμα των κρασιών της είναι σχεδόν ατελείωτη. Ένας περίεργος λάτρης του κρασιού θα μπορούσε να απασχολείται για πολλές δεκαετίες διερευνώντας όλα τα κρασιά της Ιταλίας! Το λοφώδες τοπίο της Ιταλίας προσφέρει άφθονη ανακούφιση της ανάγκης για μεγάλο υψόμετρο στα αμπέλια, ακόμη και στο ζεστό νότο.

Τα κρασιά της Ιταλίας χωρίζονται σε δύο διακριτές ομάδες

– Τα οικονομικά κόκκινα και λευκά κρασιά για καθημερινή κατανάλωση με τα γεύματα στην καθημερινότητα της ιταλικής κουλτούρας

– Τα καλύτερα κρασιά, τα οποία κυμαίνονται από καλά έως εξαιρετικά σε ποιότητα, για επίσημα δείπνα και για τους συνειδητούς λάτρεις ποιοτικών κρασιών.

Ένα από τα πιο γνωστά ιταλικά κρασιά της πρώτης κατηγορίας είναι το Pinot Grigio, το πανταχού παρόν λευκό ξηρό κρασί που είναι το στυλ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στα εισαγόμενα κρασιά στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στη δεύτερη κατηγορία είναι το Barolo, ένα από τα καλύτερα κόκκινα κρασιά του κόσμου, μαζί με πολλά άλλα εκλεκτά ιταλικά κρασιά.

Κατηγοριοποίηση ιταλικών κρασιών

Επειδή η Ιταλία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το επίσημο σύστημα κατηγοριοποίησης κρασιών (appellation system) πρέπει να συμμορφώνεται με το σύστημα της Ε.Ε.

Στην ανώτερη βαθμίδα (κρασιά με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ – PDO),  η Ιταλία έχει δύο κατηγορίες:

– Τα DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita), που μεταφράζεται ως “ελεγχόμενη και εγγυημένη περιοχή προέλευσης,” είναι μια ομάδα κρασιών πολυτελείας. Η μεγάλη ιταλική φράση που αντιστοιχεί στα αρχικά DOCG, εμφανίζεται στις ετικέτες των κρασιών αυτών.

– Τα DOC (Denominazione di Origine Controllata ή Denominazione di Origine Protetta, DOP), που μεταφράζεται ως «ελεγχόμενη (ή προστατευμένη) περιοχή προέλευσης», είναι τα βασικά κρασιά ΠΟΠ της Ιταλίας. Η φράση Denominazione di Origine Controllata (ή Protetta) εμφανίζεται στις ετικέτες των κρασιών αυτών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι όροι DOC και DOCG αναφέρονται τόσο στις ζώνες κρασιών όσο και στα κρασιά της εν λόγω ζώνης. Το DOC Soave, για παράδειγμα, είναι τόσο μια περιοχή (μια συγκεκριμένη ζώνη παραγωγής που ορίζεται και ρυθμίζεται από το ιταλικό δίκαιο και ονομάστηκε έτσι από την πόλη Soave)όσο και το κρασί της περιοχής αυτής.

Στην χαμηλότερη βαθμίδα (κρασιά με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), η Ιταλία έχει μια άλλη κατηγορία κρασιών, τα IGT (Indicazione Geografica tipica ή Indicazione Geografica Protetta, IGP). Αυτά τα κρασιά έχουν μια γεωγραφική ονομασία στην επισήμανση, αλλά το όνομά αντιπροσωπεύει ένα ευρύτερο έδαφος από αυτό των κρασιών DOC / DOCG (DOP).

Για παράδειγμα, αν το κρασί DOCG Brunello di Montalcino προέρχεται από σταφύλια που καλλιεργούνται σε ένα πολύ συγκεκριμένο τμήμα της περιοχής της Τοσκάνης, ένα κρασί με την IGT ονομασία «Τοσκάνη» μπορεί να προέρχεται από οπουδήποτε από την ευρύτερη περιοχή. Πολλά κρασιά IGT φέρουν επίσης το όνομα της ποικιλίας σταφυλιού.

Αμπελουργικές περιοχές της Ιταλίας

Η Ιταλία λέγεται ότι έχει 20 αμπελουργικές περιοχές, που αντιστοιχούν ακριβώς στις πολιτικές περιφέρειες της. Με άλλα λόγια, το κρασί παράγεται παντού στην Ιταλία. Αυτό που ονομάζεται «περιοχή κρασιού» στη Γαλλία, όπως η Βουργουνδία ή η Αλσατία, αναφέρεται ως ζώνη κρασιού στην Ιταλία για να αποφευχθεί η σύγχυση με τις πολιτικές περιοχές.

Πολλά από τα καλύτερα κρασιά προέρχονται από το Βορρά: την περιοχή του Πιεμόντε στα βορειοδυτικά, την Τοσκάνη στη βόρεια-κεντρική Ιταλία, και τις τρεις περιοχές που ανεπίσημα ονομάζονται Tre Venezie, της βορειοανατολικής Ιταλίας. Αλλά και η νότια Ιταλία, επίσης παράγει μερικά ωραία κρασιά που έχουν γίνει περισσότερο γνωστά έξω από την Ιταλία.

• Aosta Valley
• Piemonte
• Liguria
• Lombardia
• Trentino-Alto Adige/Südtirol
• Friuli-Venezia Giulia
• Veneto
• Emilia-Romagna
• Toscana
• Marche
• Umbria
• Lazio
• Sardinia
• Abruzzo
• Molise
• Campania
• Basilicata
• Puglia
• Calabria
• Sicily

Πηγή