ΔΙΑΦΟΡΑ

Γεωργία, η «μητέρα» του κρασιού;

Share

Τελετουργικά σκεύη ηλικίας 5.000 ετών χρησιμοποιούνταν για «σπονδές οίνου» σε θρησκευτικές τελετές

Ενα ζωόμορφο αγγείο που ήρθε στο φως στη Γεωργία φέρει ίχνη από γύρη αμπέλου στο εσωτερικό του, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι κάποτε περιείχε κρασί. Το σκεύος ανάγεται στην τρίτη χιλιετία π.Χ. και θεωρείται ότι ήταν τελετουργικό. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους που το ανακάλυψαν, σε συνδυασμό με παλαιότερα ευρήματα από τη Νεολιθική Εποχή, δείχνει ότι το κρασί κατείχε από αρχαιοτάτων χρόνων και διαχρονικά κεντρική θέση όχι μόνο στη ζωή αλλά και στις ιεροτελεστίες στη χώρα που από πολλούς θεωρείται η «μητέρα» του.

Το αρχαιότερο κρασί

Η Γεωργία θεωρείται μια από τις αρχαιότερες οινοπαραγωγικές περιοχές στον πλανήτη. Εδώ έχουν βρεθεί τα παλαιότερα δείγματα παραγωγής κρασιού, τα οποία ανάγονται στη Νεολιθική Εποχή και συγκεκριμένα γύρω στο 6000 π.Χ. – τα αμέσως επόμενα προέρχονται από το Ιράν (περίπου 5000 π.Χ.), την Ελλάδα (περίπου 4500 π.Χ.) και την Αρμενία (περίπου 4100 π.Χ.). Τα νέα ευρήματα χρονολογούνται στο 3000-2900 π.Χ. και προέρχονται από την αρχαιολογική θέση Αραντέτις Οργκόρα (γνωστό και ως Ντεντόπλις Γκόρα), 100 χλμ. δυτικά της πρωτεύουσας Τιφλίδας.

Η συγκεκριμένη θέση είχε ανασκαφεί στη δεκαετία του 1980, όμως εδώ και μερικά χρόνια γίνονται νέες έρευνες στο πλαίσιο μιας συνεργασίας του Πανεπιστημίου Κα’ Φόσκαρι της Βενετίας στην Ιταλία, του Πανεπιστημίου της Τιφλίδας και του Εθνικού Μουσείου της Γεωργίας. Στόχος είναι η ανακάλυψη περισσότερων πληροφοριών σχετικά με μια «θολή» περίοδο της Εποχής του Χαλκού στη Γεωργία, τη μετάβαση από τον πολιτισμό του Κύρου-Αράξη στον πολιτισμό του Κουργκάν. Η περιοχή αυτή είναι μια από τις λίγες στις οποίες έχουν βρεθεί κεραμικά και των δύο πολιτισμών, τα οποία μάλιστα υποδηλώνουν μια «συνέχεια» μεταξύ τους.

Ιερός χώρος

Το σκεύος για το οποίο γίνεται λόγος προέρχεται από τον πολιτισμό του Κύρου-Αράξη ο οποίος είχε ανθήσει ανάμεσα σε αυτούς τους δύο ποταμούς, τον Κύρο και τον Αράξη, στην προϊστορική Ιβηρία του Καυκάσου. Το τμήμα του που έχει σωθεί έχει σώμα σε σχήμα ζώου με τρία μικρά πόδια και μια οπή στο πίσω μέρος του για να χύνεται το περιεχόμενό του αλλά το κεφάλι λείπει. Βρέθηκε μαζί με ένα δεύτερο παρόμοιο σκεύος και ένα ακόμη αγγείο σαν κανάτι φτιαγμένο με την τεχνοτροπία του πολιτισμού του Κύρου-Αράξη. Τα τρία αντικείμενα εντοπίστηκαν σε καμένο έδαφος, σε έναν μεγάλο τετράγωνο χώρο με στρογγυλεμένες γωνίες, ο οποίος πιστεύεται ότι μάλλον ήταν ιερός και χρησίμευε για δημόσιες τελετές.
Η ανασκαφή έγινε από ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την Ελενα Ρόβα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κα’ Φόσκαρι, και τον Ιουλόν Γκαγκασίτζε από το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας στην Τιφλίδα. Εξετάζοντας το εσωτερικό του η ειδική στην παλυνολογία βιολόγος Ελισό Κβαβάτζε από το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας εντόπισε διατηρημένους πολυάριθμους κόκκους γύρης από άμπελο (Vitis vinifera). Τα ευρήματα σύμφωνα με τους ερευνητές υποδηλώνουν ότι το κρασί κατείχε στρατηγικό ρόλο στις θρησκευτικές τελετές του πολιτισμού του Κύρου-Αράξη.

Παράδοση χιλιετιών

Αν και ελλιπή τα ευρήματα είναι ικανά να δώσουν μια εικόνα στους αρχαιολόγους. «Είναι σημαντικά επειδή το πλαίσιο στο οποίο ανακαλύφθηκαν υποδηλώνει ότι εκείνοι που τα χρησιμοποιούσαν έπαιρναν κρασί από το κανάτι και είτε το πρόσφεραν με τα σκεύη αυτά στους θεούς είτε το έπιναν από κοινού όσοι συμμετείχαν στην τελετή» λέει η Ελενα Ρόβα σε δελτίο Τύπου του Πανεπιστημίου Κα’ Φόσκαρι. Ενας άλλος λόγος για τον οποίο η ανακάλυψη είναι σημαντική, προσθέτει, είναι το ότι «συμπληρώνει» χρονικά την παράδοση του κρασιού στη Γεωργία πηγαίνοντάς την πέντε χιλιετίες πίσω, στον πολιτισμό του Κύρου-Αράξη. Σήμερα ακόμη, επισημαίνει, οι Γεωργιανοί εξακολουθούν να διατηρούν την παράδοση των «σούπρα», γλεντιών στα οποία πίνουν κρασί (συχνά σε «ποτήρια» από κέρατα ζώων) ακολουθώντας μια σειρά από τελετουργικές προπόσεις.
Ο πολιτισμός του Κύρου-Αράξη τοποθετείται στο δεύτερο μισό της τέταρτης και στο πρώτο μισό της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Αποτελεί τον μόνο πληθυσμό του Νοτίου Καυκάσου που εξαπλώθηκε σε μεγάλες περιοχές της Μέσης Ανατολής, φθάνοντας ως το Ιράν, τη Συρία και την Παλαιστίνη.

Πηγή

To Top