Εξερευνώντας την Μαυροδάφνη
Πρόκειται αναμφίβολα για μία από τις πιο παρεξηγημένες ελληνικές ποικιλίες. Οι περισσότεροι την έχουν συνδέσει με χαμηλής ποιότητας κρασιά τα οποία κυκλοφορούσαν το ’70 και το ’80. Όχι άδικα, καθώς στις πιο πολλές περιπτώσεις οι Μαυροδάφνες που έφταναν στο ποτήρι μας, ήταν αδιάφορα γλυκιές και επίμονα μονοδιάστατες. Κρασιά ενισχυμένα με μαύρη Κορινθιακή σταφίδα, χωρίς ισορροπία.
Μεγάλη δουλειά, έχει γίνει από τους παραγωγούς για να πείσουν τους φίλους του κρασιού ότι η Μαυροδάφνη έχει όχι απλά μεγάλες δυνατότητες αλλά και πολυπρόσωπο χαρακτήρα. Στις περιοχές στις οποίες παραδοσιακά συγκεντρώνεται η καλλιέργεια της ποικιλίας ,όπως είναι η Αχαϊα, η Ηλεία και η Κεφαλονιά τα αποτελέσματα των προσπαθειών αυτών είναι πλέον εμφανή. Όμως ακόμα κι εκτός της παραδοσιακής ζώνης μπορούμε να βρούμε διαφορετικές εκφράσεις της ποικιλίας που είναι αξιόλογες. Τέτοιες περιοχές είναι η Κορινθία και η Αρκαδία στην Πελοπόννησο αλλά και η Νάουσα και το Αμύνταιο στη Μακεδονία.
Σε μια προσπάθεια να επανατοποθετήσει την Μαυροδάφνη, ο Στέφανος Κόγιας, δημοσιογράφος του κρασιού και ιδρυτής του Wine Style, παρουσίασε ένα πολύ ενδιαφέρον Masterclass στις εγκαταστάσεις του προγράμματος οινικών σπουδών WSPC. Δοκιμάστηκαν συνολικά 22 κρασιά τα οποία ήταν μοιρασμένα σε πέντε flight. Ξηρές Mαυροδάφνες και μόνο, μονοποικιλιακές ή σε ανάμιξη με άλλες ποικιλίες. Διαφορετικές περιοχές, χρονιές, οινοποιήσεις, ακόμα και κρασιά εκτός κυκλοφορίας ή πειραματικές προσπάθειες. Στη συζήτησή μας φαίνεται πόσο πολύ πιστεύει στην αξία της.«Η Μαυροδάφνη είναι μια πολυδύναμη ποικιλία που αξίζει να ασχοληθούμε και οι οινοποιοί να δουλέψουν μαζί της. Έχει χαρακτήρα, κάτι που κάνει τα κρασιά που παράγονται από αυτή να είναι πραγματικά μεγάλα και μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει στην ανάδειξη του ελληνικού κρασιού στο παγκόσμιο στερέωμα. Για να συμβεί αυτό όμως χρειάζεται πολύ καλή επικοινωνία και δίνοντας ωραία δείγματα στην αγορά μπορούμε να το πετύχουμε».
Το panel της εκδήλωσης απάρτιζαν οι Ευρυβιάδης Σκλάβος οινοπαραγωγός από την Κεφαλλονιά, Σωτήρης Καραγιάννης οινολόγος της Achaia Clauss, Γιάννης Παπαργυρίου οινοποιός από την Κορινθία και ο Σταύρος Μουστάκας Οκταποδάς DipWSET, σύμβουλος οίνου.
O Κωνσταντίνος Λαζαράκης Master of Wine και επικεφαλής του WSPC μας μίλησε για τη Μαυροδάφνη λέγοντας ότι: «Η Μαυροδάφνη είναι μια ευκαιρία να βγούμε από τα συμπλέγματά μας, να δούμε το παρελθόν μας με μια άλλη ματιά, να καταλάβουμε τις πραγματικές δυνατότητες των πραγμάτων που έχουμε στα χέρια μας και να δημιουργήσουμε ένα νέο αύριο. Η διαδικασία αποδοχής και εξερεύνησης της Μαυροδάφνης είναι το οινικό αντίστοιχο του να κάθεται όλος ο κλάδος στον καναπέ του ψυχολόγου. Ίσως και του ψυχίατρου».
Μέσα από την παρουσίαση προέκυψε μία εποικοδομητική συζήτηση που δεν περιλάμβανε μόνο ανταλλαγή απόψεων για τα κρασιά της δοκιμής αλλά και ουσιαστικό διάλογο για θέματα όπως οι φυτεύσεις, οι καλλιέργειες και οι οινοποιητικές μέθοδοι και φυσικά το μείζον θέμα που υπάρχει με τη Μαυροδάφνη, αυτό της απαγόρευσης αναγραφής της ποικιλίας στην ετικέτα. Με βάση βασιλικό διάταγμα του 1971 από μαυροδάφνη παρασκευάζονται γλυκύς οίνοι Π.Ο.Π στην Κεφαλονιά και στην Αχαΐα. Η ποικιλία μάλιστα και στις δύο περιπτώσεις περιλαμβάνεται στην ονομασία (ΠΟΠ Μαυροδάφνη Κεφαλληνίας και ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών).
Αυτές είναι οι δύο ονομασίες ΠΟΠ έχουν ουσιαστικά κλειδώσει τη χρήση του ονόματος της ποικιλίας μόνο για ενισχυμένα ερυθρά γλυκά κρασιά.. Στην περίπτωση που κάποιος οινοποιός θέλει να κυκλοφορήσει μια ετικέτα ξηρής Μαυροδάφνης τότε καλείται να εξαντλήσει τη φαντασία του, για να βρει μια εμπορική ονομασία που να υπονοεί το όνομα της ποικιλίας.
Οι παραγωγοί Μαυροδάφνης ζήτησαν την αλλαγή της νομοθεσίαςπροκειμένου να αναγράφεται η ποικιλία και σε ξηρές εκδοχές αλλά και σε άλλες περιοχές. Όπως είπε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης Λάζαρος Κιωκάκης το αίτημα θα εξεταστεί, όταν κατατεθεί επίσημα (από φορέα ή συλλογικό όργανο) καθώς βρίσκει σύμφωνο το υπουργείο.
Για το τεχνικό κομμάτι της γευσιγνωσίας, μεταφέρουμε την περιγραφή του Κώστα Προβατά, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα που έκανε την παρουσίαση.
Οι Πελοποννησιακές Μαυροδάφνες ξεχώρισαν στο πρώτο flight δείχνοντας ότι είναι δυνατόν να ανακαλύψει κανείς ότι η περιοχή, που όλοι είχαν συνδέσει με το ενισχυμένο γλυκό κρασί της Μαυροδάφνης, μπορεί να δώσει κρασιά της ποικιλίας με φρεσκάδα, έντονο φρούτο και ευχάριστα.
Αμέσως μετά ήρθαν οι Κεφαλονίτικες Μαυροδάφνες. Εδώ φάνηκε ότι η ποικιλία από τόπο σε τόπο μπορεί να δώσει διαφορετικές εκφράσεις, με περισσότερο νεύρο και συμπύκνωση από αυτές του προηγούμενου flight. Φρουτώδης χαρακτήρας να συνοδεύεται από βοτανικές νότες και ορυκτά αρώματα.
Στο επόμενο flight εξετάστηκε η συνάφεια της ποικιλίας με την ωρίμαση σε δρύινο βαρέλι. Μεγάλη συζήτηση έγινε για την ικανότητα της να διατηρεί τον ποικιλιακό χαρακτήρα της αν περάσει από βαρέλι, χωρίς να σκεπάζουν τα αρώματα της δρυός το φρούτο και τα βοτανικά αρώματα της Μαυροδάφνης.
Στο τέταρτο flight δοκιμάστηκαν κρασιά που φτιάχτηκαν από συνδυασμό Μαυροδάφνης με άλλες ποικιλίες, ελληνικές ή και γαλλικές. Αποδείχθηκε η ικανότητα των οινοποιών στη διαχείριση της Μαυροδάφνης και η τέχνη τους στο χαρμάνιασμα ποικιλιών. Με τις γαλλικές να δίνουν πιο έντονα φρουτώδη και μπαχαρώδη χαρακτήρα στην Μαυροδάφνη και τις ελληνικές να αποδεικνύουν ότι ο συνδυασμός τους είχε τοπικά και παραδοσιακά κριτήρια, με τις ποικιλίες εν τέλει να δρουν συμπληρωματικά.
Τελευταίο flight ήταν αυτό με τις παλαιωμένες εκφράσεις της ποικιλίας. Εκτός από την έκπληξη που προκαλεί σε κάθε οινόφιλο η δοκιμή μιας παλαιωμένης ξηρής εκδοχής της Μαυροδάφνης προκαλεί και συγκίνηση. Αν και εκφράστηκαν αμφιβολίες για την δυνατότητα της ποικιλίας να δώσει κρασιά 20ετίας, κρασιά 7ετίας έσπειραν την ελπίδα ότι πιθανώς να δούμε κρασιά παλαίωσης τα επόμενα χρόνια. Εδώ τα κρασιά έδειξαν ότι με την παλαίωση αποκτούν πιο έντονα βοτανικό και ορυκτό χαρακτήρα χωρίς να χάνουν τη δομή τους.