Η Ελλάδα παρότι είναι μία χώρα του παλαιού κόσμου του κρασιού (παμπάλαιου σωστότερα) είναι παραδόξως και μία χώρα χωρίς την οινική κουλτούρα που θα έπρεπε να της αναλογεί, σε σχέση με Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλλία. Τα πράματα όμως βελτιώνονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς χρόνο με το χρόνο κυρίως χάρη στο «Μπρούσκο» και το WSPC.

Γύρω στα 5-6 χρόνια πριν, σχεδόν κανένας δε γνώριζε το επάγγελμα οινολόγος εκτός από τους λίγους σχετικούς με το κρασί. Ακόμα παλιότερα ο χημικός ήταν εκείνος που έκανε τη δουλειά του οινολόγου στην Ελλάδα. Ο οινολόγος στο μυαλό του κόσμου ήταν κάτι που είχε να κάνει με μπάρμαν, δοκιμαστή και… μπεκρή. Όχι ότι το τελευταίο είναι πολύ εκτός πραγματικότητας, παρόλο που ο οινολόγος πάντα φτύνει το κρασί που δοκιμάζει, όποτε βγαίνει να φάει με πελάτες του ή φίλους είναι συχνό φαινόμενο να καταναλώσει μαζί τους 2-3 μπουκάλια καλό κρασί.

Οινολόγος θεωρητικά είναι ο ειδικός σε ότι έχει να κάνει με το κρασί και το αμπέλι. Την παραγωγή του κρασιού, την καλλιέργεια του αμπελιού, την έρευνα πάνω στα δύο προηγούμενα, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις κρασιού και θα μπορούσε να εργαστεί και σαν sommelier αν το επιθυμούσε. Εννοείται ότι ένα πτυχίο οινολογίας δεν αρκεί για να γίνεις ειδικός σε κάτι από όλα αυτά. Ο μόνος τρόπος για να τα καταφέρεις είναι με την επαγγελματική ενασχόληση με το κομμάτι που επιθυμείς.

Για να γίνει λοιπόν κάποιος οινολόγος στην Ελλάδα υπάρχουν οι εξής επιλογές. Να έχει τελειώσει ένα από τα δύο ΤΕΙ Οινολογίας και Τεχνολογίας ποτών, είτε στην Αθήνα είτε στην Καβάλα με διάρκεια σπουδών 4 χρόνια. Να είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού οινολογίας και αμπελουργίας από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο το οποίο διαρκεί 2 χρόνια και το δικαιείται οποιοσδήποτε έχει τελειώσει Χημικό, Γεωπονικό, Βιολογία και άλλα σχετικά. Να είναι κάτοχος ξένου μεταπτυχιακού τίτλου με θέμα την οινολογία και την αμπελουργία. Τέλος, οινολόγος μπορεί να γίνει και κάποιος από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο που έχει πάρει κάποια συγκεκριμένα μαθήματα στον κύκλο σπουδών του.

Στη Γαλλία, που για τους Έλληνες είναι ο βασικός προορισμός για τις σπουδές στο κρασί, για να γίνει κάποιος οινολόγος πρέπει υποχρεωτικά να έχει το Εθνικό Δίπλωμα του Οινολόγου (Diplôme National d’ Œnologue) το οποίο είναι ένα είδος μεταπτυχιακού (αν και δεν τους αρέσει να το αποκαλούν έτσι). Έχει διάρκεια 2 χρόνια και είναι υποχρεωτικό πριν από αυτό να έχεις κάνει 3 χρόνια προπτυχιακών σπουδών (μην ξεχνάμε ότι στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων οι προπτυχιακές σπουδές είναι 3ετείς). Άλλοι δημοφιλείς προορισμοί από τους Έλληνες ενδιαφερόμενους για μεταπτυχιακά συνήθως στην οινολογία είναι η Ισπανία, η Πορτογαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Ελβετία και η Καλιφόρνια.

Στη Γαλλία υπάρχει και το εξαιρετικό BTS (Brevet de Technicien Supérieur en France) οινολογίας – αμπελουργίας το οποίο έχει διάρκεια σπουδών 2 χρόνια και σε βγάζει τεχνικό οινολογίας και αμπελουργίας. Το αντίστοιχο στην Ελλάδα δεν υφίσταται παρά μόνο από κάποιο ΙΕΚ που φυσικά το επίπεδο δε συγκρίνεται αφού δεν περιλαμβάνει τις πρακτικές ασκήσεις και τη συναναστροφή του φοιτητή με παραγωγούς όπως το BTS.

Τέλος, σε αντίθεση με τα πανεπιστήμια εκτός Ελλάδας ο οινολόγος κάτοχος του τίτλου από το ΤΕΙ θεωρείται ειδικός στην παραγωγή μπύρας αλλά και κάθε είδους αποσταγμάτων ελληνικών, σαν το ούζο και το τσίπουρο ή ξένων, όπως το ουίσκι, η βότκα, η τεκίλα, το τζίν, κλπ.

Ας μιλήσουμε όμως λίγο για τα επαγγέλματα του κρασιού για να καταλάβουμε τι είναι τι.

Πρώτον, έχουμε τον οινολόγο ο οποίος μπορεί να εργαστεί σε οινοποιείο όπου να επιβλέπει τις εργασίες παραγωγής οίνου και να παίρνει αποφάσεις για τις επιλογές των οινοποιητικών τεχνικών που θα γίνουν. Ξεκινάει επιλέγοντας τι θα πράξει με τα σταφύλια που έχει και πως ακριβώς θα γίνει το πάτημα αυτών. Δοκιμάζει οργανοληπτικά και ελέγχει με φυσικοχημικές μεθόδους τους μούστους και τους οίνους που έχει στις δεξαμενές και τα βαρέλια του, από το πιεστήριο μέχρι την εμφιάλωση και την ωρίμανση στις φιάλες έτσι ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα. Όσο και αν φαίνεται περίεργο σε έναν μη μυημένο, δοκιμάζοντας είναι ικανός να καταλάβει το ιστορικό του κρασιού και πως πρέπει να επέμβει για να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα (κατά τη γνώμη του πάντα). Ανάλογα το μέγεθος και το προσωπικό του οινοποιείου, ποικίλει και το τι πρόκειται να κάνει ο οινολόγος στη δουλειά του. Αν δηλαδή απλά κοιτάει τις αναλύσεις που έκανε κάποιος άλλος ή τις κάνει ο ίδιος, αν απλά δίνει εντολές για το ποιοι θα κάνουν τι ενώ οργανώνει τα πράγματα, ή, αν τα κάνει όλα εκείνος. Στις αγγλόφωνες χώρες ο οινολόγος που κάνει αυτή τη δουλειά ονομάζεται winemaker.

Ο οινολόγος μπορεί να εργαστεί σε οινολογικό εργαστήριο και να συμβουλεύει οινοποιεία μικρά ή μεγάλα για το πως θα οινοποιήσουνε το κρασί τους. Στη Γαλλία συνήθως ο οινολόγος γυρνάει από το πρωί μέχρι το βράδυ με το αυτοκίνητό του πηγαίνοντας σε κάθε ένα οινοποιείο-πελάτη του έχοντας τις αναλύσεις στο ένα χέρι και ένα ποτήρι κρασιού στο άλλο ώστε να δοκιμάσει όλες τις δεξαμενές και τα βαρέλια και να πει τι ακριβώς θα προστεθεί και πόσο και τι είδος τεχνικών θα γίνουν. Αυτό ονομάζεται σε Γαλλία και νέο κόσμο του κρασιού σαν œnologue conseil ή oenologist.

Είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι η οργανοληπτική ανάλυση που κάνει ο οινολόγος στο οινοποιείο σε μούστους ή κρασιά για να κρίνει την πορεία τους έχει τεράστια διαφορά με την γευσιγνωσία που κάνουν οι διάφοροι κριτικοί οίνου με στόχο την βαθμολόγηση και τον χαρακτηρισμό ήδη έτοιμων κρασιών.

Επιπλέον, ο οινολόγος μπορεί να εργαστεί σαν εξειδικευμένος πωλητής σε διάφορες εταιρείες όπως οινολογικών προϊόντων, φελλών, οινολογικού εξοπλισμού, κλπ είτε και απλά στις πωλήσεις και προώθηση κρασιών.

Στην περίπτωση του αμπελιού ο οινολόγος θα μπορούσε να εργαστεί και σαν chef de culture ή vineyard manager, κάτι το οποίο στην Ελλάδα κάνουν σχεδόν αποκλειστικά γεωπόνοι.

Δεύτερον, έχουμε τον τεχνικό οινολογίας και αμπελουργίας ο οποίος μπορεί να εργαστεί σε οινοποιείο (caviste ή cellar hand) κάνοντας αυτά που λέει ο οινολόγος ή το αφεντικό του (maître de chai ή cellar master) και ο οποίος με την εμπειρία μπορεί να εξελιχθεί σαν maître de chai. Μπορεί επίσης να εργαστεί και στο αμπέλι κάνοντας τις εργασίες εκεί οδηγώντας και τρακτέρ (tractoriste, ouvrier viticole ή vineyard worker).

Τρίτον, έχουμε τον οινοχόο ή sommelier ο οποίος δουλειά του είναι να σερβίρει σε εστιατόρια κρασί, να επιλέγει τις ετικέτες κρασιών που θα έχει ο κατάλογος, να συνδυάζει σωστά τα κρασιά αυτά με το φαγητό που τρώνε οι πελάτες και να εντοπίζει σωστά τι σηκώνει η τσέπη των πελατών του.

Τέταρτον έχουμε τους απόφοιτους διαφόρων ιδιωτικών σχολών με θέμα το κρασί. Πατέρας τους ήταν η σχολή «Οίνος ο αγαπητός» του κ. Δημήτρη Χατζινικολάου οινολόγου που διοργανώνει σεμινάρια και μαθήματα κυρίως γευσιγνωσίας. Σήμερα έχουμε τη Le Monde, το Genius in Gastronomy και το WSPC που προσφέρουν εξειδίκευση για σομελιέ και στη γευσιγνωσία οίνου και αποσταγμάτων.

Tο WSPC και το γνωστότερο σήμερα στην Ελλάδα αποτελεί θυγατρική του Wine & Spirit Education Trust (WSET) που είναι μία σχολή που ξεκίνησε από το Λονδίνο και σήμερα έχει αποκτήσει κύρος κυρίως στον νέο κόσμο του κρασιού και τις αγγλόφωνες περιοχές του. Οι απόφοιτοι του WSPC μπορούν να ασχοληθούν με την προώθηση του κρασιού σε εταιρείες πώλησης, ξεναγήσεις σε οινοποιεία ή και σαν sommelier. Ο ανώτατος τίτλος που μπορεί κάποιος να αποκτήσει αφού καταφέρει και πάρει το τελευταίο επίπεδο του WSPC είναι να γίνει «Master of Wine», ένας τίτλος που σε κάνει ειδικό σε όλα στο κρασί. Τον τίτλο αυτόν βέβαια δικαιείται να τον διεκδικήσει και ένας οινολόγος που έχει αναγνωρισμένο τίτλο οινολογίας. Ουσιαστικά σε κάνει αναγνωρισμένα ειδικό στα πάντα από όλους. Οι Masters of Wine είναι ελάχιστοι στον κόσμο και αυτό λόγω της δυσκολίας των εξετάσεών τους που απαιτεί αλλά και το μεγάλο κόστος του. Γενικά απόφοιτοι από διάφορες σχολές κρασιού αποκαλούνται ειδικοί ή σύμβουλοι οίνου, wine specialists ή wine connoisseurs και συχνά ασχολούνται και με τη δημοσιογραφία οίνου.

Πρέπει να έχουμε υπόψη πως κάνοντας σπουδές 4-5 ή ακόμα και 6 χρόνων που είναι κλασικό για τους Έλληνες φοιτητές πάνω στην οινολογία, την αμπελουργία ή και το μάρκετινγκ, το κάνουμε για να αποκτήσουμε μία θέση κύρους και όχι απλά για να εργαστούμε σε ένα οινοποιείο ή να δουλέψουμε σε μία κάβα (εκτός και αν είναι δικά μας).

Αυτή τη δουλειά μπορούμε να την κάνουμε και με σπουδές 2 χρόνων που σε βγάζουν τεχνικό οινολογίας και αμπελουργίας και ο στόχος τους είναι η γρήγορη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Οινολόγος δεν είναι σε καμία περίπτωση το επάγγελμα που δεν έχει αγγίξει η κρίση και που θα σας βρει μία σίγουρη δουλειά όπως έχει ακουστεί ανά διαστήματα. Απλώς η Ελλάδα έχει δυναμικό στο να αναπτύξει την οινοβιομηχανία της που σημαίνει ότι ενδέχεται να αυξηθεί η ζήτηση για οινολόγους κάποια στιγμή.

Είναι ένα από τα επαγγέλματα που είτε θα κάνετε και θα αγαπήσετε είτε δε θα σας κάνει αίσθηση και θα το παρατήσετε. Αυτό γιατί ο οινολόγος είναι λίγο σαν τους γιατρούς, αν δεν ενημερώνεται και ασχολείται συνεχώς με το αντικείμενό του το χάνει. Και ποια ανταγωνιστική εταιρεία θα ήθελε κάποιον που δεν είναι καλά ενημερωμένος στο δυναμικό της;

Και επειδή δεν είναι απλά ένας επιστήμονας ειδικός στο κρασί και το αμπέλι, αλλά εμπεριέχει και μία καλλιτεχνική πλευρά, η κάθε σχολή που θα σου δώσει αυτόν τον τίτλο είτε είναι στην Ελλάδα είτε όχι, θα σε διδάξει και τη δική της αισθητική (ανάλογα τους καθηγητές). Προσοχή δε πρέπει να την αφομειώσεις όπως τη δέχτηκες αλλά να την εξελίξεις με την ενασχόλησή σου με το κρασί.

Γιάννης Παπαδημητρακόπουλος Οινολόγος – Αμπελουργός MSc

ΠΗΓΗ: www.WineNews.gr